Gatunek dziennikarski jako determinanta odpowiedzialności dziennikarza. Wybrane aspekty prawne. Część trzecia

Jacek Sobczak
(Katedra Prawa Ochrony Własności Intelektualnej na Wydziale Prawa Uniwersytetu Humanistyczno-społecznego SWPS w Warszawie/Department of Intellectual Property Rights, Faculty of Law, University of Social Sciences and Humanities)

Ksenia Kakareko
(Katedra Prawa Mediów na Wydziale Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego/Department of Media Law, Faculty of Journalism, Information and Book Studies, University of Warsaw)

Pełny tekst artykułu

Nie stanowi zniesławienia dozwolona krytyka dokonywana w ramach recenzji, polemik publicystycznych oraz w opiniach i charakterystykach służbowych. Musi ona się jednak mieścić w granicach prawa i być zgodna z normami społecznymi. Tłumienie krytyki stanowi przestępstwo z art. 44 ust. 1 i 2 pr.pr. Granice legalności krytyki wyznacza treść art. 41 pr.pr. Pod ochroną prawa prasowego pozostają wszelkie formy satyryczne i karykatury. Przekroczenie granic legalności satyry powoduje odpowiedzialność za naruszenie dóbr osobistych.

SŁOWA KLUCZOWE

dozwolona krytyka, ujemne oceny, satyra, karykatura, fotomontaż, memy

BIBLIOGRAFIA

• Buchwald-Pelcowa P., Satyra [w:] Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, t. II, Warszawa 1985.
• Dobosz I., glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2002, IV CKN 925/00, OSP 2003, Nr 5, poz. 60.
• Dobosz I., Krytyka w czasopismach naukowych, Ośrodek Badań Prasoznawczych 1979.
• Dobosz I., Krytyka w recenzjach i polemikach naukowych, „Nauka Polska” 1980, nr 6.
• Krukowski A., Materialna treść czynu a okoliczności wyłączające bezprawność karną, „Nowe Prawo” 1971, nr 12.
• Marek M., Waszczyński J., Obrona konieczna w prawie karnym na tle teorii i orzecznictwa Sądu Najwyższego, Warszawa 1979.
• Pawelec K., Wybrane zagadnienia krytyki prasowej w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego, „Problemy Praworządności” 1980, nr 4–5.
• Piekara A., Prawne i społeczne aspekty krytyki prasowej, „Zeszyty Prasoznawcze” 1965, nr 4.
• Pietrzak M., Reglamentacja wolności prasy w Polsce (1918–1939), Warszawa 1963.
• Rupar J., Zniesławienie a dozwolona krytyka dziennikarska osób publicznych, „Prokuratura i Prawo” 2008, nr 11.
• Sobczak J., Determinanty wolności prasy [w:] Prawo w okresie społecznych przemian, red. S. Pawela, Warszawa 2005, s. 31–38.
• Sieńczyło-Chlabicz J., glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2002 r., II CKN 1293/00, „Państwo i Prawo” 2004, nr 4, s. 116.
• Sobczak J., Europejski ład komunikacyjny w procesie globalizacji [w:] Europejska myśl polityczna wobec globalizacji, red. J. Sobczak, R. Bäcker, Łódź 2005, s. 39–70.
• Sobczak J., Europejskie standardy wolności słowa a orzecznictwo Europejskiego Trybunału w Strasburgu [w:]
• Polska wobec Unii Europejskiej. Wybrane zagadnienia, red. S. Wojciechowski, Poznań 2001, s. 7–22.
• Sobczak J., Prawo prasowe. Podręcznik akademicki, Warszawa 2000.
• Sobczak J., Prawo prasowe. Komentarz, Warszawa 2008.
• Sobczak J., Prawo do prywatności a wolność słowa i druku [w:] Wolności i prawa jednostki oraz ich gwarancje w praktyce, red. L. Wiśniewski, Warszawa 2006, s. 152–178.
• Sobczak J., Wolność słowa w myśl litery prawa i w praktyce prasy lokalnej (polski zaścianek środków społecznego przekazu w globalnej wiosce wobec wyzwań europejskich systemów prawnych) [w:] Media lokalne a demokracja lokalna, red. J. Chłopecki, R. Polak, Rzeszów 2005, s. 59–90.
• Sobczak J., Wolność środków społecznego przekazu czy wolność ekspresji w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości w Strasburgu [w:] Kulturowe instrumentarium wolności. Etyka i prawo, red. R. Paradowski, Poznań 2005, s. 163–208.
• Sobczak J., Zakres normatywny wolności wypowiedzi w aktach prawa międzynarodowego, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Handlu i Prawa im. Ryszarda Łazarskiego w Warszawie” 2004, s. 81–99.
• Sobolewski P., glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2002 r., II CKN 1292/00, OSNC 2004, nr 2, poz. 27, PS 2005, nr 7–8, s. 246.
• Wolter W., Krytyka naukowa i obraz czci, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1929.
• Wolter W., O kontratypach i braku społecznej szkodliwości czynu, „Państwo i Prawo” 1963, nr 10.
• Zoll A., „Pozaustawowe” okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną w świetle konstytucyjnej zasady podziału władzy [w:] W kręgu teorii i praktyki prawa karnego. Księga poświęcona pamięci prof. Andrzeja Wąska, red. L. Leszczyński, E. Skrętowicz, Z. Hołda, Lublin 2005.
• Zoll A., Stosunek kontratypów do ustawowej określoności czynu, „Państwo i Prawo” 1975, nr 4.
• Wyrok TK z 30 października 2006 r., sygn. P 10/06, OTK-A 2006, nr 9, poz. 128.
• Wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 1965 r., III CR 287/65; OSN CP 1966, nr 7, poz. 130.
• Wyrok Sądu Najwyższego z 13 stycznia 1966 r., II CR 306/63; OSN CP 1966, nr 7–8, poz. 134.
• Wyrok Sądu Najwyższego z 28 listopada 1967 r., I CR 415/67; OSP 1968, nr 10, poz. 210.
• Wyrok Sądu Najwyższego z 17 września 1969 r., III CRN 310/69; OSN CP 1970, nr 6, poz. 115.
• Wyrok Sądu Najwyższego z 7 listopada 1985 r., III CRN 344/85; OSN CP 1986, nr 10, poz. 161.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2001 r., I CKN 1135/98, OSNC 2002, nr 2, poz. 23.
• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1 lipca 2009, sygn. III KK 52/09, OSN KW 2010, nr 1, poz. 2.
• Wyrok NSA z 11 stycznia 1987 r., II SA 21-25/87, „Gazeta Prawnicza” 1988, nr 5.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 12 stycznia 1994 r. I ACr 314/93 [w:] Dobra osobiste. Zbiór orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie, oprac. B. Gawlik, Kraków 1999, s. 100–114.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 15 maja 1998 r. I ACa 130/98 [w:] Dobra osobiste, oprac. B. Gawlik, s. 305 i n.